Aydınlatma Kontrolü, Konfor ve Verimlilik : instabus
Gerek ülkemizdeki enerji pahalılığı gerekse konfor ihtiyaçları, bizleri temel ihtiyaçlarımız konusunda değişik arayışlara yöneltmekte. Sorun aydınlatma tekniği olduğunda ise karşımıza çözüm olarak instabus çıkıyor. İşte aydınlatma tekniği ile estetik ve verimliliğin buluştuğu noktada bir adres: Ayen Enerji Yönetim Binası.
Ayen Enerji Yönetim Binası
 Ankara Gazi Osman Paşa mahallesinde bulunan, 7 katlı Ayen Enerji Yönetim Binası, büyük kısmı ofis alanlarına ayrılmış olan toplam 2500m2 çalışma alanına sahiptir. Kapalı otoparkı ve toplantı salonları bulunan yapıda bir de kapalı teras bulunmaktadır.
Yapı, adından da anlaşıldığı gibi enerji ile yakından ilgili bir kuruluşun yönetim merkezi. Bu sebeple aydınlatma tasarımı yapılırken, yapıda dikkat edilen en önemli nokta enerji tutumluluğu olmuştur. Tutumluluğun yanı sıra konfor ihtiyaçlarının hat safhada düşünüldüğü yapı aydınlatmasının çekirdeğini, ışık sensörleri oluşturmaktadır.
Yapının çatı kısmına konuşlandırılan ve dört ana yöne yönlendirilmiş olan harici ışık sensörleri, 1 lux ile 100 000 lux aralığında aydınlatma şiddetini ölçebilmektedir. Bu değerler gün içerisinde değişen aydınlatma şiddet aralığını hemen hemen kapsamaktadır. Mahallerin baktıkları cepheler ve bulundukları kot göz önüne alınarak, uygun eşik değerlerinde uygun senaryolar çağrılmaktadır. Örneğin bulutlu ve rüzgarlı bir günde, sıkça değişen aydınlatma şiddetine karşın mahal aydınlatmaları kullanıcıların istediği düzeyde tutulmaktadır.
Işıkların kontrolü için kısılıp açılabilir tarzda DALI balastlı armatürler kullanılmıştır. DALI veri yolu ile instabus veri yolu arasında DALI cihazları sürmek için geliştirilen, ağgeçidi cihazı kullanılmıştır. Senaryo geçişleri ve tüm kontroller, bu cihaz sayesinde 4 saniyelik bir zaman aralığında yapılarak, kullanıcılara değişimi hissettirmeden gerçekleştirilmektedir.
Yoğun masa başı çalışmalarından sonra, farkına varılmadan havanın kararması ve kişinin gözlerinin düşük ışık seviyesi nedeniyle yorulması sıkça karşılaşılan bir sorundur. Ayen Enerji Yönetim Binasında bu sorun tamamıyla ortadan kaldırılmıştır. Masa üzerlerine yerleştirilen dahili ışık sensörleri, o mekanda çalışacak kişiye göre kalibre edilmiş ve masaüstü linyeleri ile ilişkilendirilmiştir. Bu sayede gün boyunca ışık seviyesi kişiyi rahatsız etmeyecek kadar yavaş kısılıp açılarak, masa üstü aydınlatma şiddeti sabit tutulmaktadır.
Müdür odaları ve toplantı salonlarında kızıl-ötesi alıcılı anahtarlar kullanılmış ve uzaktan kumanda cihazları konuşlandırılmıştır. Zamanın kıymetli olduğu bu tip mekanlarda masadan kalkmaya gerek olmadan sisteme bağlı tüm uygulamalar bu kumandalar üzerinden gerçekleştirilmektedir.
Yapı genelinde aydınlatma linyelerinin %90’ı, sanal olarak belirlenmiştir. Böylece ileride çıkacak ihtiyaçlar doğrultusunda yeni linyeler, hiçbir kırım döküm yapılmadan yalnızca yazılım müdahalesi ile değiştirilebilecektir.
Enerji verimliliğini artırmanın bir diğer yöntemi ise, kullanılmayan mahallerin aydınlatmalarının kapatılmasıdır. Bu sebeple tüm koridorlar ve garajda ışık şiddeti de ölçebilen hareket sensörleri kullanılmıştır. Işık şiddetinin yeterli olması durumunda, mahalde hareket olsa bile aydınlatma devreye girmemektedir. WC’lerde ise varlık sensörleri kullanılarak hareket olmasa bile aydınlatmanın kişi çıkana kadar açık kalması sağlanmaktadır. Benzer şekilde kullanıcıları rahatsız etmemek için WC aspiratörleri kişi mahali terk ettikten sonra çalıştırılmaktadır.
Bir odada birden çok aydınlatma linyesi bulunması, o odayı homojen aydınlatmayı kolaylaştırırken, kullanıcılara daha çok anahtara basarak odalarını aydınlatmak gibi bir külfet de getirmektedir. Bu sıkıntıyı aşmak amacıyla her oda da daha önceden kalibre edilmiş değerlere göre “hoş gelin-güle güle” fonksiyonları çalıştırılmaktadır. Böylece kullanıcılar tek bir anahtara basarak aydınlatmayı daha önceden ayarlanan değerine getirmekte veya tamamen kapatamaktadırlar.
Yapıda bulunan zaman saati ile çeşitli, zamana bağlı fonksiyonlar gerçekleştirilirken, aynı zaman da bu zaman bilgisi ofislerde bulunan bilgi ve kontrol ekranlarına iletilmektedir. Bu bilgi ekranlarından, dış hava sıcaklığı bilgisini ve o anki aydınlatma linyelerinin çalışma yüzdelerini görmek ve müdahale etmek de mümkündür. Sistemde bulunan otomatik sensörlerin bazı durumlarda devreden çıkarılma işlemleri de bilgi ve kontrol ekranlarından yapılabilmektedir.
Tüm binanın kolay kontrolünü sağlamak amacıyla, bina girişine dokunmatik bilgi ve kontrol ekranı konuşlandırılmıştır. Bu ekran aracılığı ile görevliler, dış aydınlatma da dahil olmak üzere tüm binanın aydınlatmalarını kontrol etmektedirler. İdari kat kontrolleri şifrelenerek yetkisiz girişler engellenmiştir.
Türker ÖZTÜRK
Fizik Y. Mühendisi
Anasayfa
|
